O Mrocznych Wiekach.

Vampire: The Dark Ages(Wampir: Mroczne Wieki) już na pierwszy rzut oka sprawia dobre wrażenie - twarda okładka, znakomitej jakości papier, wspaniałe ilustracje doskonale podkreślające mroczny i niesamowity nastrój systemu.
Sam podręcznik podzielony jest na dziewięć rozdziałów pogrupowanych w trzy księgi. Księga Pierwsza - Tło zawiera informacje niezbędne do prowadzenia gry w XII w. - opis świata, jego geografii, panujących stosunków społecznych (dla nas takie rzeczy jak feudalizm nie wymagają dodatkowego tłumaczenia, trzeba jednak pamiętać, że historia średniowiecznej Europy nie jest powszechnie wykładana w amerykańskich szkołach średnich) i szczegółowy opis wampirzych klanów. Tutaj należy dodać kilka słów wyjaśnienia. Akcja Vampire: The Dark Ages toczy się wiele wieków przed powstaniem Maskarady i rozbiciem wampirów na Sabat i Camarillę, daje więc graczom niespotykaną dotąd możliwość łączenia w jednej sadze "dobrych" i "złych" klanów, atakże grania nieopisanymi dotąd nigdzie klanami.
Księga Druga - Stawanie się (gra słów - w języku angielskim słowo 'becoming' oznacza także 'twarzowy') opisuje od podstaw tworzenie bohatera; cechy i umiejętności; mistyczne dyscypliny wampirów; a także podstawy mechaniki znakomicie znane z innych gier firmy White Wolf.
Ostatnie trzy rozdziały, zgromadzone w księdze Przekształcenia są przeznaczone wyłącznie do użytku Narratora i dotyczą zaawansowanej mechaniki gry, zawierają też wskazówki odnoszące się do prowadzenia sagi (przydatne również w innych systemach, niekonieczne z serii Storytellera), a także opisują przeciwników, jakich postacie graczy mogą napotkać na swej drodze - od zwykłych rycerzy, poprzez czarnoksiężników i wilkołaki, aż do demonów rodem z piekielnych czeluści. Ostatni rozdział zawiera też wskazówki dotyczące łączenia sagi Vampire: The Dark Ages z innymi grami ze Świata Mroku.
Pozatym podręcznik zawiera także dodatek, wprowadzający opcjonalny system wad i zalet, dzięki którym gracze mogą uczynić swych bohaterów naprawdę nietuzinkowymi (o ile w ogóle istnieje coś takiego jak tuzinkowy wampir).
Całość wydano z dużą dbałością o szczegóły, postarano się, by wszystkie niezbędne Narratorowi w danej chwili informacje były jak najłatwiejsze do znalezienia, czemu służy zamieszczony na końcu podręcznika indeks. W interesujący sposób rozwiązano także kwestię ekwipunku - wszystkie przedmioty maja swój "koszt" określony za pomocą minimalnej wartości cechy Mienie, jaka jest wymagana, by daną rzecz posiadać.
Podsumowując, Vampire: The Dark Ages jest niewątpliwie interesującym systemem, i powinien zapewnić wiele niezapomnianych sesji zarówno graczom, którzy na Maskaradzie zjedli zęby, jak i tym, dla których mroczny świat wampirów stanowi jeszcze nieodkryte wyzwanie.
Oczywiście nie byłbym sobą, gdybym na koniec trochę nie ponarzekał. Jak już zaznaczyłem, Mroczne Wieki wydano z dużą dbałością o szczegóły, jednak nie ustrzeżono się kilku, często irytujących pomyłek i błędów. I tak na przykład w rozdziale poświęconym walce czytamy, że aby określić kolejność działania postaci, należy wykonać rzut na Spryt + Inicjatywa. Osoby znające mechanikę Wampira wiedzą, że chodzi o rzut Spryt + Czujność, jednak te nie obeznane z systemami White Wolfa mogą bezskutecznie wertować podręcznik w poszukiwaniu cechy Inicjatywa.
Rażą także fragmenty bezmyślnie przepisane z Maskarady, które nijak nie pasują do XII wiecznych realiów. W tabeli broni, w rubryce "łatwość ukrycia" występują na przykład oznaczenia odnoszące się do prochowców. Podobnie w rozdziale poświęconym dramatyzmowi podany jest przykład bohatera skaczącego na konia z.... rozpędzonego pociągu. Takich "perełek" jest niestety więcej, jednak mimo tego śmiało można stwierdzić, że Mroczne Wieki są systemem zasługującym na ocenę bardzo dobrą.